Gan người chứa hàng ngàn enzym, hay còn gọi là men, là loại tế bào protein đặc biệt giúp các phản ứng hóa học cần thiết diễn ra. Men gan tăng cao so với mức bình thường có nghĩa là gan bạn đang bị tổn thương. Tìm hiểu những nguyên nhân men gan cao và các triệu chứng có thể giúp bạn hạn chế được những rủi ro cũng như sự phát triển của bệnh.
Các men gan kích hoạt hoạt động trong các tế bào của cơ thể, tăng tốc và tạo điều kiện cho các phản ứng sinh hóa tự nhiên, và duy trì các quá trình trao đổi chất khác nhau trong gan. Có nhiều nguyên nhân men gan cao, tuy nhiên, trước hết bạn cần biết chức năng của các loại men gan.
Chức năng của các loại men gan
Khi một người bị men gan cao có thể là một dấu hiệu của một sự rối loạn gan, tổn thương tế bào gan, hoặc một chướng ngại cho đường mật (còn gọi là các ống dẫn túi mật và mật).
Danh sách các loại men gan và chức năng của cũng như những dấu hiệu nhận biết khi phát hiện thấy một lượng men gan cao:
– Alanine transaminase (ALT): Một loại men gan giúp chuyển hóa protein. Khi gan bị tổn thương, ALT được giải phóng trong máu. Sự gia tăng nồng độ ALT có thể cho chúng ta biết dấu hiệu của những bệnh thuộc tế bào gan, xơ gan, khối u gan di căn, nhiễm trùng hoặc nhiễm độc tố gan, bỏng nặng, viêm tụy, nhồi máu cơ tim, chấn thương, thiếu máu tán huyết cấp tính, thương tổn nghiền nát, hoại tử, hoặc sốc.
– Alkaline phosphatase (ALP): Một loại men gan cần thiết với số lượng nhỏ để kích hoạt các phản ứng hóa học cụ thể. Thông thường chúng tồn tại trong gan, xương, thận, và ruột. Khi mức độ ALP cao hơn bình thường có thể người bệnh mắc một số rối loạn phổ biến nguyên nhân là do bệnh sỏi mật, lạm dụng rượu và viêm gan do thuốc, hoặc trong các rối loạn ít phổ biến, chẳng hạn như xơ gan mật tiên phát hoặc khối u đường mật.
– Aspartate transaminase (AST): Men gan này đóng một vai trò trong quá trình chuyển hóa của alanine axit amin. Sự gia tăng nồng độ AST có thể gây ra các bệnh thuộc tế bào gan, xơ gan, khối u gan di căn, nhiễm trùng hoặc nhiễm độc tố gan, bỏng nặng, viêm tụy, nhồi máu cơ tim, chấn thương, thiếu máu tán huyết cấp tính, thương tổn nghiền nát, hoại tử, hoặc sốc .
– Gamma-glutamyl transferase (GGT): Các men gan GGT đóng một vai trò trong sự trao đổi chất, đặc biệt là trong việc chuyển nhượng của các nhóm hóa học nhất định từ một phân tử khác. Khi các men gan này hơn mức bình thường có nghĩa là gan hoặc mật của bạn đang bị tổn thương.
– Lactate dehydrogenase (LDH): Một loại men gan được tìm thấy trong máu và mô cơ thể, LDH tham gia vào sản xuất năng lượng trong tế bào. Nồng độ LDH cao có thể là biểu hiện của tổn thương gan.
Một số nguyên nhân men gan cao phổ biến bao gồm:
– Suy thượng thận (mức độ không đủ hormone kích thích bởi tuyến thượng thận)
– Lạm dụng rượu
– Thiếu alpha-1-antitrypsin (một chứng rối loạn do sản xuất khiếm khuyết của glycoprotein alpha-1-antitrypsin)
– Các rối loạn tự miễn dịch của gan và ống dẫn mật, chẳng hạn như viêm gan tự miễn
– Bệnh celiac
– Bệnh tiểu đường
– Tăng triglycerides (mô mỡ)
– Sử dụng quá nhiều chất bổ sung thảo dược nhất định, chẳng hạn như comfrey, kava, pennyroyal và skullcap
– Gan nhiễm mỡ, viêm gan nhiễm mỡ do rượu, và viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH)
– Nhiễm trùng như viêm gan siêu vi và bệnh tăng bạch cầu đơn nhân
– Do sử dụng các loại thuốc bao gồm một số thuốc chống viêm không steroid nhất định, thuốc hạ cholesterol, thuốc kháng sinh, thuốc chống động kinh và acetaminophen
– Bệnh gan chuyển hóa như bệnh nhiễm sắc tố sắc mô và bệnh Wilson
– Rối loạn cơ
– Béo phì
– Rối loạn tuyến giáp
– Gan hoặc ống dẫn mật có khối u
Kiểm tra men gan cao
Có men gan cao không phải là dấu hiệu của một bệnh gan cụ thể. Và mặc dù men gan cao không phải là bệnh hiếm gặp, nhưng để xác định nguyên nhân cơ bản, các xét nghiệm bổ sung thường là cần thiết bao gồm:
– Kiểm tra thể chất
– Siêu âm
– Quét CAT (tính toán chụp cắt lớp dọc trục)
– Sinh thiết gan
– Xét nghiệm máu gan
Kết luận
Có rất nhiều nguyên nhân men gan cao và cũng có nhiều phương pháp bạn có thể làm để giúp giảm lượng men gan tăng lên một cách tự nhiên, bao gồm thay đổi chế độ ăn uống, thường xuyên tập thể dục thể thao và bổ sung probiotic. Chúng tôi hy vọng bạn làm tất cả những gì bạn có thể để cải thiện tình trạng men gan tăng cao cũng như sức khỏe và cuộc sống của bạn được khỏe mạnh, lâu dài.
