Hiện nay, sử dụng dược liệu để điều trị các bệnh về gan không còn là điều xa lạ vì tính hiệu quả và an toàn. Tuy nhiên, 80% dược liệu hiện nay không rõ nguồn gốc, xuất xứ nên người dân không thể phát hiện hàm lượng kim loại nặng, thuốc trừ sâu còn tồn dư. Trong khi, hậu quả của việc sử dụng các loại dược liệu này không nhỏ. Dùng quá liều sẽ bị ảnh hưởng tới hệ thần kinh, rối loạn tiêu hóa, thậm chí gây tử vong… Trước thực trạng trên, các chuyên gia hàng đầu về gan mật khuyến cáo người bệnh nên sử dụng các dược liệu sạch rõ nguồn gốc xuất xứ, đã được nghiên cứu chứng minh công dụng rõ ràng.
Trên nền thế mạnh về tài nguyên và dược liệu, các nhà khoa học Việt đã đẩy mạnh nghiên cứu nhằm tạo ra các sản phẩm từ dược liệu chất lượng cao. Trong đó phải kể đến dược liệu quý Ưng Bất Bạc đã được nghiên cứu suốt 10 năm tại Đài Loan. 3 đề tài nghiên cứu khoa học về Ưng Bất Bạc của TS Trần Đức Dũng đã được công nhận và đăng tải trên các tạp chí khoa học quốc tế uy tín. Trong đó có 1 đề tài được đánh giá xuất sắc, đặc biệt được cả Mỹ và Đài Loan cấp bằng sáng chế với nhiều ưu việt trong công nghệ chiết xuất.
Kinh nghiệm chữa bệnh gan từ dược liệu quý ngàn năm
Ưng Bất Bạc hay còn gọi là Zanthoxylum aviennae, là dược liệu rất nổi tiếng tại các vùng núi phía Bắc từ Lạng Sơn, Cao Bằng, Nghệ An, Hà Tĩnh, Huế… Người dân thu hái rễ, lá quanh năm, đem rửa sạch, dùng tươi hoặc thái phiến phơi khô để sử dụng. Quả được thu hoạch vào mùa đông, phơi khô dùng dần. Theo ghi chép trong các tài liệu cổ, chỉ cần mỗi ngày lấy 6-12g rễ Ưng Bất Bạc đem sao vàng, sắc đặc uống có tác dụng bảo vệ gan, giải độc gan rất tốt.
Tại Việt Nam, nước sắc Ưng Bất Bạc được dùng để trị mẩn ngứa, ghẻ lở, giải độc rượu, bảo vệ gan. Điển hình là bài thuốc: Ưng Bất Bạc 60g, kê nội kim 12g, sắc uống hàng ngày có tác dụng ngăn ngừa sự tiến triển của virus, giảm các đau tức bụng phải, hết mệt mỏi, chán ăn…Đây còn là vị thuốc đầu tay của người dân tộc Tày trong các bài thuốc trị viêm gan vàng da, viêm gan phù thũng. Tại Trung Quốc, rễ Ưng Bất Bạc sao vàng hạ thổ dùng để trị viêm gan vàng da, viêm thận thủy thũng, viêm khớp dạng thấp; quả dùng để trị đau dạ dày, đau bụng; lá đắp ngoài giúp giảm đau do té ngã, bê vác nặng, trị viêm tuyến vú, đinh nhọt.
Khoa học hiện đại chứng minh, dịch chiết Ưng Bất Bạc chứa các flavonoid quý là Hesperidine và Diosmin cùng các tinh dầu, lignans, sterol… Không chỉ có tác dụng giải độc gan thông thường, Hesperidine và Diosmin trong dịch chiết Ưng Bất Bạc đem lại tác động tối ưu bảo vệ gan thông qua 3 cơ chế: ngăn ngừa sự tấn công của các tác nhân độc hại (rượu bia, viêm gan virus B, C, thực phẩm bẩn…); chống viêm gan, hạ men gan; đồng thời hỗ trợ điều trị và ngăn ngừa sự hình thành các tế bào gan xấu: xơ gan, ung thư gan… Từ đó, lá gan được bảo vệ đường dài, tránh nguy cơ bị tổn thương bởi tác tác nhân xấu, tăng cường sức khỏe lá gan một cách toàn diện.
3 công dụng ưu việt phục hồi và bảo vệ tế bào gan từ dược liệu quý Ưng Bất Bạc
Ưng Bất Bạc hỗ trợ chống viêm gan, hạ men gan hiệu quả:
Nghiên cứu tại Ấn Độ năm 2013 cho kết quả: Diosmin làm giảm các triệu chứng của mất cân bằng oxy hóa, hạ men gan. Diosmin giảm sự kích hoạt NF-κB gây ra bởi ethanol, điều hòa sự kích hoạt TNF- α, COX – 2 và iNOS. Các kết quả từ nghiên cứu này chứng minh Diosmin làm giảm sự tổn thương gan do rượu thông qua tăng cường chuyển hóa ethanol, hạ men gan, tăng cường chức năng gan.
Tác dụng chống oxy hóa, ngăn ngừa các tác nhân độc hại, phục hồi và tái tạo tế bào gan:
Mỗi ngày, gan bị tấn công bởi hơn 1000 tác nhân độc hại bao gồm cả rượu bia, virus, hóa chất, thực phẩm bẩn,… Nghiên cứu tại Đại học Erciyes, Kayseri, Thổ Nhĩ Kỳ: Diosmin chống lại quá trình oxy hóa do độc tố vi nấm sinh ung thư aflatoxin gây ra, các chỉ số sinh hóa như glucose máu, TG, cholesterol, ure máu creatinin, AST, ALT… được cải thiện rõ rệt so với nhóm không dùng Diosmin.
Các bằng chứng khoa học tại Trung Quốc cho kết quả:
- Các lignans trong Ưng Bất Bạc như neolignans, coumarinolignan, lignan derivatives có cấu trúc phytoestrogens có tác dụng chống oxy hóa, chống gốc tự do, ức chế quá trình oxy hóa kích hoạt bởi bạch cầu trung tính ở người (năm 2008).
- Thành phần tinh dầu trong Ưng Bất Bạc chủ yếu là sesquiterpenoid và monoterpene có hoạt tính kháng khuẩn mạnh, kích hoạt quá trình gây độc tế bào, chống lại nấm gây bệnh như Rhizoctonia solani AG1-1A (năm 2012).
Ưng Bất Bạc hỗ trợ ngăn ngừa hình thành các tế bào gan xấu như xơ gan
80% người mắc viêm gan virus, viêm gan do rượu, gan nhiễm mỡ, suy gan… có nguy cơ cao tiến triển thành xơ gan và ung thư gan với nhiều biến chứng nguy hiểm, tỉ lệ tử vong cao. Hesperidine trong dịch chiết Ưng Bất Bạc có tác dụng chống oxy hóa, chống gốc tự do và ngăn ngừa viêm gan do tác nhân phá hủy tế bào gan mạnh diethylnitrosamine (DEN)/CCl4 (Nghiên cứu tại Ai Cập năm 2017). Ngoài ra, Hesperidine loại bỏ đáng kể tín hiệu NF-κB và TGF-β1 / Smad3 cũng như lắng đọng collagen ở gan, phòng ngừa gan nhiễm mỡ.
Năm 2012, TS Trần Đức Dũng công bố 3 đề tài nghiên cứu về hiệu quả của Ưng Bất Bạc trên tế bào gan, đã được đăng tải trên các tạp chí khoa học quốc tế uy tín. Trong đó có 1 đề tài được bình chọn xuất sắc, được cấp bằng sáng chế của Mỹ và Đài Loan với công nghệ chiết xuất ưu việt. Các chuyên gia hàng đầu về gan mật đánh giá rằng đây sẽ là hướng đi mới trong phát triển các sản phẩm chất lượng cao từ dược liệu Việt trong phục hồi và bảo vệ tế bào gan, duy trì sức khỏe đường dài của gan.
Sáng ngày 25/6/2018, Hội Gan Mật Việt Nam đã tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Đánh thức tiềm năng thảo dược quý ngàn năm Ưng Bất Bạc trong bảo vệ và phục hồi tế bào gan sớm”. Đây cũng là sự kiện nằm trong khuôn khổ chương trình truyền thông Vì Sức khỏe người Việt, dưới sự bảo trợ của Hội Gan Mật Việt Nam.
