Ung thư gan là gì? 9 điều mà ai cũng cần phải biết trước khi quá muộn

Ung thư gan là gì

Ung thư gan là sự tăng trưởng và phát triển không kiểm soát của các tế bào ung thư tại gan. Theo Globocan 2018, tại Việt Nam ung thư gan đứng hàng thứ nhất kể cả về tỷ lệ tử vong và số ca mới mắc.

Tùy thuộc nguồn gốc khối u ác tính chia thành ung thư gan nguyên phát và ung thư gan di căn.

Ung thư gan nguyên phát

Các khối u gan nguyên phát phát triển từ các thành phần của nhu mô gan bao gồm các khối u biểu mô:

Ung thư tế bào gan (HCC)
Ung thư tế bào gan xơ dẹt là những khối u có nguồn gốc từ tế bào gan
Ung thư tế bào đường mật trong gan có nguồn gốc từ tế bào đường mật
Ung thư hỗn hợp ( Cholangio hepatocarcinoma)

Các khối u phát triển từ trung mô thường hiếm bao gồm các khối

U mạch máu
U nguyên bào gan
U cơ trơn
U cơ vân

Ung thư gan di căn

Khoảng 40% các khối u ác tính có thể di căn gan, trong đó 95% các khối nguyên phát thuộc hệ thống vùng lấy máu của hệ thống cửa (dạ dày, ruột non, đại tràng, tụy và đường mật ). Ngoài ra các khối nguyên phát có thể là vú, phổi, tuyến giáp, các cơ quan sinh dục – tiết niệu. Tổn thương di căn có thể có một vài khối nhỏ trên nền gan lành. Đôi khi nhiều khối hoặc một khối lớn. Một số thể đặc biệt có thể gặp:

Di căn thể nang có hình ảnh giống nang gan hoặc áp xe. Nó có thể lắng cặn với mức dịch – dịch, dạng này hay gặp trong di căn ung thư cơ trơn, ung thư hắc tố, ung thư nhầy,
Di căn thể vôi hóa thường là vôi hóa nhỏ rải rác hay gặp ung thư dạng dịch nhầy đại tràng hoặc của buồng trứng.
Di căn giàu mạch máu thường thấy ở các khối u nội tiết ( u carcinoid, tụy, vỏ thượng thận) , ung thư tế bào rau thai, ung thư thận.
Di căn thể thâm nhiễm lan tỏa: tổn thương lan tỏa dạng bè, cấu trúc khó xác định thường thấy trong ung thư thận.
Di căn bạch huyết: tổn thương thành dải phân nhánh theo tĩnh mạch cửa.

Nguyên nhân gây ung thư gan

Hầu hết các ung thư gan không có nguyên nhân rõ ràng. Một số vi rút gây viêm gan mãn tính có thể gây ra ung thư gan. Ung thư gan cũng có thể xảy ra khi các tế bào gan đột biến trong ADN gây ra các tế bào phát triển mất kiểm soát và hình thành một khối u ác tính.

Thủ phạm chính gây nên bệnh ung thư gan là virus viêm gan B. Người bị nhiễm viêm viêm gan B có nguy cơ cao gấp 200 lần so với người không bị nhiễm loại virus này.
Uống rượu kéo dài dẫn tới xơ gan là nguyên nhân thường gặp nhất của ung thư gan trên toàn thế giới. Những người bị xơ gan do rượu nếu ngừng uống khoảng 10 năm thì sau đó cũng tiến triển tới ung thư gan.
Thực phẩm dự trữ trong môi trường nóng và ẩm dễ sinh ra một loại nấm gọi là Aspergillus flavus, loại nấm này sinh ra Aflatoxin, là chất được biết gây ung thư mạnh trên thực nghiệm. Ung thư tế bào gan cũng xuất hiện ở trên 30% bệnh nhân bị ứ sắt có tính chất di truyền.
Tại Việt Nam, hậu quả của chiến tranh để lại với hàng triệu tấn chất độc màu da cam có chứa chất Dioxin cũng là một yếu tố nguy cơ chính gây nên căn bệnh này

Triệu chứng của Ung thư gan

Bệnh nhân có thể phát hiện tình cờ bệnh ung thư gan mặc dù không có triệu chứng lâm sàng trong những đợt theo dõi định kì 3 – 6 tháng Có triệu chứng ung thư gan:

Triệu chứng cơ năng

Vàng da

Là triệu chứng thường gặp nhất, thường bộc lộ rõ nhất khi tiếp xúc với ánh nắng. Vàng da là hậu quả của tình trạng tắc nghẽn đường mật gây ra bởi khối u. Muối mật (bilirubin) trào ngược từ trong đường mật vào các xoang gan, đi vào máu và lắng đọng ở da. Vàng da thường kèm theo phân bạc màu và nước tiểu sẫm màu (như nước vối).

Vàng mắt

Biểu hiện ở củng mạc mắt có màu vàng sậm. Dấu hiệu này có thể xuất hiện trước hoặc đồng thời với vàng da.

Ngứa (pruritus)

Thường kèm với vàng da nhưng nhiều trường hợp lại xuất hiện trước khi có vàng da. Mức độ ngứa thường tăng lên về đêm và hầu như không đáp ứng với các thuốc điều trị da liễu. Ngứa là do acid mật lắng đọng ở da, kích thích các thụ thể thần kinh cảm giác.

Gầy sút cân

Khoảng 30-50% các trường hợp gầy sút cân tại thời điểm chẩn đoán. Đây là hậu quả của quá trình rối loạn tiêu hóa (chán ăn,ăn không tiêu, chướng bụng) do không có dịch mật được bài xuất xuống ruột.

Đau bụng vùng gan

Giai đoạn sớm thì thường đau mơ hồ, không rõ ràng. Khi đau bụng nhiều thì thường do các biến chứng của tắc mật.

Triệu chứng thực thể

Gan to, có thể sờ thấy bờ gan ở dưới bờ sườn với mật độ mềm trong 25% các trường hợp.
Khối khu trú: ít khi sờ thấy khối khu trú vùng gan

Các giai đoạn của ung thư

Giai đoạn I

Khối u nằm đơn độc và chưa xâm lấn vào mạch máu. Khối u chưa lan đến các hạch bạch huyết lân cận hay các vùng khác.

Giai đoạn II

Khối u đơn độc đã phát triển đã xâm lấn vào mạch máu. Hoặc nhiều khối u, đều nhỏ hơn hoặc bằng 5 cm (2 inch).
Ung thư chưa xâm lấn đến các hạch bạch huyết lân cận hay các vùng ngoài gan.

Giai đoạn IIIA

Giai đoạn này có nhiều hơn 1 khối u, và ít nhất có một khối u lớn hơn 5 cm (2 inch).
Khối u chưa xâm lấn tới hạch bạch huyết lân cận hay di căn xa

Giai đoạn IIIB

Ít nhất một khối u xâm lấn vào một nhánh tĩnh mạch chính của gan (tĩnh mạch của hay tĩnh mạch gan).
Ung thư chưa xâm lấn đến các hạch bạch huyết lân cận hay di căn xa.

Giai đoạn IIIC

Một khối u phát triển vào cơ quan lân cận (ngoài túi mật), hay một khối u đã xâm lấn đến lớp vỏ bao quanh gan.
Khối u chưa lan đến các hạch vùng hay di căn xa

Giai đoạn IVA

Khối u gan bất kể kích thước hay số lượng đã phát triển vào các mạch máu hay cơ quan lân cận.
Ung thư đã lan đến các mạch máu hay hạch bạch huyết lân cận.
Ung thư chưa di căn xa.

Giai đoạn IVB

Tế bào ung thưđã lan tới các phần khác của cơ thể, các khối u bất kể kích thước và số lượng, xâm lấn hạch vùng hay chưa.

Ung thư gan sống được bao lâu

Tuổi thọ của người bệnh ung thư gan phụ thuộc vào:

thời điểm phát hiện bệnh
mức độ tổn thương của gan
tình trạng sức khỏe
chỉ số AFP
phương pháp điều trị
trạng thái tinh thần của bệnh nhân

Thông qua đó, các bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng bệnh nhân và dự đoán người bệnh có thể sống được bao lâu.
Thông thường, bệnh nhân ung thư gan có thời gian sống trung bình từ khi phát hiện là khoảng 6 tháng, và chỉ có khoảng 1% người ung thư gan có nguy cơ sống sót sau 5 năm. Trong trường hợp được phát hiện sớm, khối u còn nhỏ, bệnh được khống chế kịp thời, nhờ đó bệnh nhân có thể sống lâu hơn. Nếu chẩn đoán quá muộn khi ung thư đã bước vào giai đoạn cuối thì thường bệnh nhân chỉ có thể sống thêm 3 – 6 tháng nữa.

Các biện pháp phòng ngừa ung thư gan

Hạn chế món ăn chứa nhiều dầu mỡ

Thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ nướng, chiên rán không được khuyến khích sử dụng thường xuyên. Chúng được chế biến dưới nhiệt độ cao khiến những protein trong thực phẩm dễ bị biến chất có nguy cơ gây nên bệnh ung thư. Lượng dầu mỡ cũng khiến hệ tiêu hóa phải “gồng mình” làm việc gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như đầy bụng, khó tiêu, ợ hơi, đau dạ dày…

Tránh xa bia rượu

Mọi người đều biết rằng lạm dụng rượu bia sẽ khiến gan bị tàn phá nặng nề. Vì thế, muốn gan luôn khỏe mạnh, một trong những thói quen vô cùng tốt là tránh xa rượu bia.

Bạn hãy hạn chế tần suất tiêu thụ rượu bia nếu đặc thù công việc không thể tránh khỏi tiệc tùng, tiếp đón đối tác. Như vây, sẽ giảm gánh nặng cho gan, giúp gan hoạt động thuận lợi và dễ dàng.

Thường xuyên vận động thể chất

Tập luyện là cách rất hiệu quả để giúp cơ thể tăng cường sức đề kháng và chống lại các tác nhân gây hại, trong đó có gan của bạn. Hãy tạo cho mình một thói quen tốt bằng việc tập những bài tập nhẹ nhàng, vừa sức một cách thường xuyên, đều đặn, bạn sẽ thấy cơ thể khỏe mạnh và dẻo dai hơn.

Bên cạnh đó, bạn cần duy trì tinh thần lạc quan, vui vẻ, giúp nâng cao được thể chất, miễn dịch và phòng chống bệnh một cách hiệu quả.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Kiểm tra sức khỏe định kỳ là cách tốt nhất giúp tầm soát, phát hiện sớm các bệnh lý và điều trị kịp thời. Ngoài ra, việc chích ngừa viêm gan siêu vi B giúp giảm nguy cơ mắc bệnh viêm gan B, một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh về gan.

Việc khám sàng lọc, phát hiện sớm ung thư gan càng trở nên cấp thiết nếu bạn thuộc nhóm hay uống rượu bia, có tiền sử mắc bệnh lý về gan, người có bệnh béo phì, mắc tiểu đường…

Những thói quen xấu dẫn đến nguy cơ cao phải đối mặt với căn bệnh ung thư gan. Do đó, nếu bạn đang có những thói quen trên, hãy từ bỏ sớm để bảo vệ sức khỏe cho chính mình.

Đồng thời, hãy lựa chọn một lối sống lành mạnh, khoa học, chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất để đảm bảo cơ thể luôn khỏe mạnh, đẩy lùi các bệnh tật.

Sử dụng thực phẩm tươi sạch

Lựa chọn thực phẩm tươi sạch, biết rõ nguồn gốc xuất xứ là thói quen tích cực, tốt cho sức khỏe. Nó giúp bạn kiểm soát lượng chất độc tiềm ẩn trong thực phẩm đưa vào cơ thể, phòng tránh bệnh hiệu quả.

Ngoài ra, bạn nên tránh xa các thực phẩm lên men hoặc bị nấm mốc vì chúng có chứa độc tố Aflatoxin – một chất có khả năng dẫn tới bệnh ung thư gan.

Khi mua sắm, ăn uống bạn cần để ý hạn sử dụng của sản phẩm, ưu tiên các món ăn có màu sắc tự nhiên, hoa quả đúng mùa… Mục đích để tránh dung nạp các chất hại vào cơ thể như chất bảo quản thực phẩm, các chất hóa học tạo màu khiến gan hư tổn vì làm việc quá công suất để đào thải độc tố.

Các thực phẩm nên tránh dành cho những người bị ung thư gan

Thực phẩm giàu chất béo

Việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu chất béo có thể khiến cho gan mệt mỏi trong quá trình tiêu hóa thức ăn. Do đó, bệnh nhân ung thư gan cần loại bỏ các món chiên, xào, rán có nhiều dầu trong chế độ ăn; đồng thời cũng hạn chế ăn các loại thực phẩm giàu chất béo như bánh ngọt, khoai, khoai tây chiên, bánh quy, bánh nướng

Thực phẩm giàu protein

Khi chức năng gan suy giảm, protein có thể không được gan xử lý đúng cách. Ăn quá nhiều protein có thể gây tích tụ các chất thải độc hại ở gan. Điều này sẽ làm cho gan thêm tổn thương và các triệu chứng bệnh sẽ trầm trọng thêm. Mặc dù vậy, các bác sĩ vẫn khuyên bệnh nhân không nên cắt giảm quá nhiều lượng protein trong bữa ăn, bởi như vậy có thể dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng. Lời khuyên từ các chuyên gia là sử dụng các loại protein trong thực vật từ đậu nành, hạn chế ăn các thực phẩm đặc biệt giàu protein như sữa, thịt, cá, trứng,…

Thực phẩm chứa lượng muối cao

Hàm lượng muốn cao trong cơ thể khi không được đào thải ra ngoài sẽ tích tụ dịch trong gan của bệnh nhân từ đó góp phần làm trầm trọng thêm các triệu chứng ung thư gan. Do đó, bệnh nhân ung thư gan nên chuyển sang ăn nhạt hơn, giảm khẩu phần muối trong bữa ăn.

Đây chính là các biện pháp đơn giản nhất giúp nâng cao sức đề kháng của cơ thể, tăng cường bảo vệ và phục hồi chức năng gan, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho gan phục hồi và hoạt động một cách tốt nhất.

Các biện pháp điều trị bệnh Ung thư gan

Một số phương thức điều trị ung thư gan được áp dụng bao gồm:

Ghép gan
Phá u bằng sóng cao tần, bản chất là sóng radio dòng điện xoay chiều là tăng ma sát giữa các ion của mô u. Nhiệt do ma sát làm khô mô xung quanh dẫn đến làm mất nước trong tế bào và hoại tử đông khối u.
Microwave ablation: Đốt u gan bằng vi song
Percutaneous ethanol or acetic acid ablation: Tiêm cồn hoặc acid acetic vào khối u qua da
TACE (Transarterial chemoembolization): Nút hóa chất động mạch khác TOCE ( Transarterial oil chemoembolization) Nút mạch hóa dầu.
Radioembolization: Nút mạch u gan bằng hạt phóng xạ
Cryoablation: Nhiệt động là phương pháp sử dụng nhiệt lạnh như CO2, Argon, Helium tạo nhiệt độ -100 độ C để tiêu diệt khối u.
Xạ trị ( Radiation therapy), xạ phẫu ( stereotactic radiotherapy)
Hóa chất toàn thân và sinh học phân tử điều trị đích

Các thực phẩm tốt dành cho người ung thư gan

Ăn nhiều trái cây và rau quả tươi

Loại thực phẩm này chứa nhiều vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể, giúp tăng cường hệ thống miễn dịch. Ngoài ra trong trái cây và rau quả tươi giàu chất chống oxy hóa, giúp chống lại các bệnh nguy hiểm khác bệnh tim mạch, đột quỵ, ngăn ngừa ung thư. Nguồn chất xơ dồi dào trong rau xanh và hoa quả giúp giảm táo bón, tăng nhu động ruột. Một số loại trái cây tốt cho bệnh ung thư gan:dâu tây, cam, ớt chuông đỏ. Một số loại rau nên ăn: bí, cà rốt, bắp cải, bông cải xanh, vừa dễ tiêu hóa lại cung cấp một lượng vitamin dồi dào

Sữa và sữa chua

Uống sữa và ăn sữa chua có thể làm giảm khả năng phát triển bệnh ung thư gan, đồng thời cải thiện cơ hội phục hồi cho cơ thể

Ngũ cốc nguyên hạt

Các loại ngũ cốc như bánh mì, gạo, mì là những nguồn carbohydrate quan trọng cung cấp cho cơ thể, giúp sản sinh glucose – nguồn năng lượng quan trọng cho các tế bào. Một số ngũ cốc nên ăn: gạo lức, lúa mỳ, yến mạch, ngô, vừng… sẽ tốt hơn cho bệnh nhân.

Trà

Trà xanh và đen là một nguồn cung cấp polyphenols, một nhóm các chất chống oxy hóa có thể giúp ngăn chặn sự phân chia và di căn của các tế bào ung thư. Trong lá trà xanh khô chứa 40% trọng lượng là polyphenol. Đây là những chất chống oxy hóa tự nhiên giúp tăng cường bảo vệ và ngăn ngừa các bệnh nguy hiểm khác như ung thư phổi, ung thư dạ dày, trực tràng, ung thư gan.

Các thực phẩm ít chất béo

Một số thực phẩm ít chất béo tốt cho gan nhiễm mỡ từ đó đẩy lùi bệnh ung thư gan như các loại hạt, dầu ô liu và dầu hạt cải, dầu thực vật. Thực phẩm ít chất béo giúp tiêu hóa dễ dàng, giúp gan và thận không bị quá tải khi làm việc.

Thịt trắng

Các nghiên cứu khoa học trên thế giới khẳng định việc tiêu thụ các loại thịt trắng thay cho thịt đỏ sẽ giúp cơ thể chống chọi với bệnh ung thư gan tốt hơn. Các loại thịt trắng như thịt gà sẽ giúp chống chọi với bệnh ung thư gan tốt hơn.

Lưu ý trong quá trình chế biến thực phẩm tươi sống, nên chế biến các món ăn dưới dạng hấp, luộc.. vừa dễ tiêu hóa lại hạn chế được lượng dầu mỡ hấp thu.
Thực hiện những thay đổi trong cách sống để ngăn ngừa bệnh ung thư gan

Hầu hết bệnh nhân mắc ung thư gan đều bắt nguồn từ chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt không có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là sức khỏe của gan. Để hạn chế nguy cơ mắc bệnh cao mắc bệnh ung thư gan, bạn nên duy trì một lối sống khoa học và khỏe mạnh.

Tập thể dục thường xuyên giúp duy trì một sức khỏe tốt.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra những người có chỉ số khối cơ thể BMI được xếp ở mức lành mạnh thường ít bị ung thư gan hơn so với những người có chỉ số BMI được xếp ở mức thừa cân hoặc béo phì. Do đó, mỗi người cần tập thể dục thường xuyên, đơn giản nhất là đi dạo hàng ngày và hạn chế lượng calo nạp vào một cách phù hợp.

Bỏ thuốc lá và những thức uống có chất cồn: việc hút thuốc lá và thói quen uống những thức uống có chất cồn, có thể làm bệnh ung thư gan trở nên trầm trọng hơn.

Bổ sung vitamin C, E và selen. Các nhà khoa học đều khẳng định rằng tất cả các loại vitamin và khoáng chất được bổ sung vào cơ thể sẽ quyết định phần nào khả năng ngăn ngừa căn bệnh ung thư gan.

Heposal

Heposal là sản phẩm của công ty dược Mỹ Phẩm CVI, được nghiên cứu và phát triển dựa trên sự thấu hiểu bản chất, cơ chế gây bệnh cho gan.

Heposal với chiết xuất chuẩn hóa từ dược liệu quý Ưng Bất Bạc và Phosphocomplex là hiệp đồng của 4 tác động có tác dụng: Sản phẩm duy nhất đã được chứng minh tác dụng ức chế tăng sinh và di căn tế bào ung thư gan người (HA22T); đẩy lùi tế bào ung thư gan người (HA22T) và kháng virus HBV qua cơ chế hoạt hóa Protein PP2A; ức chế sự hình thành, phát triển và di căn tế bào ung thư gan, làm giảm kích thước khối u, phục hồi các tổn thương sớm do ung thư gan.

Heposal là thành quả nghiên cứu trong 10 năm của Tiến Sĩ Trần Đức Dũng, là sản phẩm đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam được cấp bằng sáng chế độc quyền của Mỹ & Đài Loan:

[elementor-template id=”11385″]